Bắt đầu từ năm 1996, tiếng Anh bắt đầu được đưa vào chương trình thử nghiệm từ lớp 3 đến lớp 5 với tư cách là một môn học tự chọn.

Gắn liền với xu thế phát triển tất yếu của nền kinh tế, việc dạy tiếng Anh tại các trường tiểu học ở Việt Nam được đòi hỏi ngày càng cấp bách. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm đưa chương trình tiếng Anh vào giảng dạy ở bậc tiểu học, để đảm bảo thành công rất cần có một đội ngũ giáo viên nhận thức tốt về cách học của trẻ, đồng thời có đủ các kỹ năng cần thiết để áp dụng hướng tiếp cận gần gũi với trẻ nhỏ, hoặc lấy trẻ làm trung tâm khi dạy và học.

Giúp trẻ chơi với ngoại ngữ

Bắt đầu từ năm 1996, tiếng Anh bắt đầu được đưa vào chương trình thử nghiệm từ lớp 3 đến lớp 5 với tư cách là một môn học tự chọn. Tuy nhiên, chất lượng dạy môn tiếng Anh ở bậc phổ thông từ lâu đã là một vấn đề được dư luận hết sức quan tâm và hầu như không mấy ai cảm thấy hài lòng về kết quả học tập của học sinh ở môn này.

Là một thầy giáo có nhiều năm giảng dạy bộ môn Ngoại ngữ, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Bình (Đại học Ngoại ngữ, Đai học Quốc gia Hà Nội) cho biết, tuổi càng bé, khả năng thụ đắc ngôn ngữ càng tốt. Vì vậy, nên cho trẻ học ngoại ngữ càng sớm càng tốt và sẽ không hề quá tải nếu chúng ta biên soạn tốt một chương trình "khung" vừa sức của trẻ và tổ chức việc dạy và học thật hiệu quả.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý giáo dục và giảng dạy ở nước ngoài, cô Phạm Thị Cúc Hà, Trường mầm non tư thục Justkids (42, ngõ 61 Trần Duy Hưng) lại cho rằng, tuổi mẫu giáo, các cháu nên được làm quen với ngoại ngữ, hướng dẫn chơi với ngoại ngữ. Trẻ có thể ý thức được cách phát âm, có khái niệm bằng cách chơi với đồ chơi, nghe bài hát... Tuổi càng bé, càng ưu tiên phần nghe nói, từ đó giúp các em tự tiếp thu và nói về chủ đề quanh mình. Từ lớp 3, 4 mới nên đưa các phần có ý thức.

Trên thực tế hiện nay, nhiều trường mới chỉ dạy ngoại ngữ như một môn học bình thường trong chương trình ở mọi cấp, bậc học mà không định hướng cho việc học ngoại ngữ như một phương tiện để học sinh có thể sử dụng trong học tập và làm việc sau khi rời ghế nhà trường. Học sinh đã học tiếng Anh ở tiểu học, lên bậc THCS lại học lại từ đầu, thậm chí có nơi lên bậc PTTH cũng dạy trình độ tiếng Anh từ sơ khai. Sự trùng lặp này không làm cho khả năng tiếng Anh của các em tốt lên mà trái lại còn phi sự phạm và gây lãng phí lớn.

Giáo viên tiếng Anh tiểu học ở Việt Nam thường được đào tạo để dạy cho bậc THCS nên thiếu kỹ năng và phương pháp giảng dạy dành cho học sinh nhỏ tuổi. Đó là nhận xét của bà Laura Grassick, GĐ Chương trình Phát triển Giảng dạy tiếng Anh, Hội đồng Anh.

Theo nhận định của bà Laura Grassick thì ở lứa tuổi tiểu học, học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học, mà chủ yếu học theo hứng thú và yêu thích. Vì thế, cần tạo sự hứng khởi cho học sinh trong giờ học thông qua những hoạt động “học mà chơi” theo nhóm hoặc đôi.

Phương pháp sư phạm không đạt yêu cầu

Có khá nhiều nguyên nhân và "người dạy" là một trong số đó. Thực trạng đội ngũ giáo viên môn tiếng Anh ở bậc tiểu học thật sự còn nhiều bất cập. Điều bất cập lớn nhất là biên chế dành cho giáo viên tiếng Anh tiểu học hầu như không có.

Ông Trịnh Quốc Thái, Vụ trưởng Vụ Tiểu học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết, trên thực tế tại nhiều địa phương, việc chỉ trả lương cho giáo viên dạy tiếng Anh quá thấp nên không thể đòi hỏi người giáo viên chuyên tâm vào giảng dạy. Hiện tại, các trường huy động số giáo viên dạy tiếng Anh ở bậc tiểu học qua nhiều nguồn khác nhau như: hệ đại học, cao đẳng, trung tâm ngoại ngữ... Vì vậy, chất lượng chuyên môn khá chênh lệch. Nhưng đáng buồn hơn cả là phương pháp sư phạm - điều vô cùng quan trọng đối với bậc học đầu tiên thường không đạt yêu cầu.

Ở các thành phố lớn, giáo viên ngoại ngữ thường tốt nghiệp các trường cao đẳng, đại học chuyên ngành ngoại ngữ mới được tuyển chọn. Nhưng ngay cả đội ngũ giáo viên này cũng gặp không ít khó khăn trong việc giảng dạy vì không có nghiệp vụ sư phạm tiểu học.

Theo thầy Nguyễn Quốc Hùng, thực tế của việc giảng dạy tiếng Anh ở bậc tiểu học chưa có được kết quả tốt bởi phần lớn giáo viên chưa quen với lối dạy kết hợp nhiều hình thức trong một bài học như hát, trò chơi (vận động), tập đọc, tập nói, làm theo mệnh lệnh và ra mệnh lệnh… Giáo viện chưa được trang bị kiến thức tâm lý học, giáo dục học cho bậc tiểu học nên đôi khi xử lý các tình huống trên lớp không phù hợp với lứa tuổi. Một điều rất quan trọng nữa mà thầy Hùng đưa ra để minh chứng cho sự bất hợp lý trong việc giảng dạy là kiến thức của các thầy cô quá cao so với bậc tiểu học. Theo thầy Hùng, thường bậc tiểu học chỉ cần từ 200 – 300 từ mới nhưng vốn từ của các thầy lên tới vài nghìn từ. Và nếu không được huấn luyện về phương pháp, thì vốn kiến thức cao này sẽ dẫn tới bất lợi cho trẻ là thầy cô chưa vận dụng hợp lý kiến thức của mình để giao tiếp với trẻ.

Nhận xét về thức trạng của việc dạy và học ngoại ngữ ở nước ta hiện nay, nhiều nhà chuyên môn cho rằng cần một định hướng cụ thể cho phù hợp với quá trình hội nhập của đất nước để nhanh chóng đổi mới quan niệm, cải thiện trình độ ngoại ngữ cho lớp trẻ. Cần có những quy chế động viên, khuyến khích nhằm bảo đảm công việc, đời sống cho đội ngũ giáo viên ngoại ngữ có trình độ chuyên môn cao. Nếu không làm tốt được điều này, chịu thiệt thòi nhất sẽ là thế hệ mai sau bởi ngoại ngữ là một yêu cầu không thể thiếu đối với những chủ nhân tương lai của đất nước.

Theo VNM