Mẫu áo dài trang trí bằng tranh vẽ của trẻ em Việt Nam. Ảnh: Hải Đông.

Có lẽ cũng dễ hiểu, bởi truyện tranh, phim hoạt hình... của VN mấy chục năm qua có được nhân vật nào điển hình để trẻ em yêu quý, nhớ lâu?

1. Thông thường trước ngày tựu trường của con em, phần lớn các ông bố, bà mẹ đều lo sắm đồ dùng học tập cho con em mình. Chuyện văn phòng phẩm dành cho học sinh phần nhiều là hàng nhập khẩu chất lượng trung bình, với phần trang trí chủ đạo là những hình ảnh từ các phim hoạt hình nước ngoài đã trở thành chuyện bình thường những năm gần đây và dường như mang tính "bất khả kháng".

Điều cần nói ở đây là một số loại văn phòng phẩm, dụng cụ học tập thiết yếu dành cho học sinh do nhiều hãng, công ty trong nước sản xuất, chất lượng tốt, nhưng phần trang trí cũng chạy theo "trào lưu" xài hình các nhân vật phim hoạt hình nước ngoài, ảnh phong cảnh nước ngoài...

Rõ rệt nhất trong năm học này là "khu vực" cặp sách. Đa phần cặp sách do một số công ty VN sản xuất, chỉ có hai màu: Hồng cho trẻ gái, xanh cho trẻ trai, với hình trang trí các nhân vật phim hoạt hình của Disney. Cấp trung học thì có dạng cặp với hình cô bé H.Montana, hay các nhân vật của phim High School Musical.

Ở mảng bìa vở, một số công ty chắc có lắng nghe góp ý của dư luận, đã cho in ảnh phong cảnh nước non xứ Việt của một vài tay máy, một vài tranh minh họa thể hiện các nhân vật trong bộ truyện tranh "Thần đồng đất Việt"... Tuy nhiên, phần tạo hình các nhân vật - nhất là ở đôi mắt, vẫn phảng phất nhân vật truyện tranh Nhật Bản.

Chuột Mickie, búpbê Barbie, Người nhện, Người sắt, mèo Kitty, Đôrêmon, gấu trúc... những nhân vật phim hoạt hình ngoại hàng chục năm nay nổi tiếng khắp thế giới, làm say mê không chỉ có trẻ em, mà cả người lớn. Các nhân vật phim nói trên chẳng có lỗi khi được "thương mại hóa" bằng cách phổ biến qua kênh hàng hóa.

Nhìn lại, ta có thể thấy truyện tranh, phim hoạt hình, truyện dành riêng cho trẻ em của VN, mấy chục năm qua có nhân vật điển hình nào để trẻ nhớ được, nhớ lâu và được chú tâm phổ biến trên các sản phẩm - trước hết là dành cho trẻ nhỏ - một cách dễ thương, bài bản? Phim ảnh Việt đã có được nhân vật trẻ, thần tượng nào?

Trắng tay trong trí nhớ con trẻ! Trong lĩnh vực trang trí, gần nhất có lẽ chỉ có một số tranh vẽ của cuộc thi "Nét vẽ xanh" tại TPHCM đã được một công ty thời trang, một công ty chuyên sản xuất gốm sứ ở Bình Dương sử dụng lên một số sản phẩm...

2. Báo Sài Gòn Tiếp thị ra ngày 17.8, trang nhất đưa thông tin, đồng bào Cơ Tu huyện miền núi Tây Giang (Quảng Nam) mê mẩn xem phim Hàn Quốc qua sóng truyền hình, tới độ nhiều hộ đặt tên con nửa Cơ Tu - nửa Hàn Quốc, kiểu như: A Lăng Na Ra, Riah Thị Su U... Cá biệt, có gia đình đặt tên con theo nhân vật phim "Mối tình đầu": San Ốc, San Ân, San U,... Thật là một thông tin đáng phải suy nghĩ!

Sự xâm thực văn hóa có thể ào theo từng đợt, đi kèm các sản phẩm tiêu dùng, nhưng cũng thường "đi" chậm, bắt đầu từ những nơi chốn bình dị, được nhiều người nghĩ "đó là một phần tất yếu của cuộc sống"...

Trong khi những chuyện thật nhỏ, tưởng chừng đơn giản, gần như bị bỏ mặc như phần trang trí cho bìa vở, cặp sách cho trẻ con thì nhân dịp một vài đại lễ, mặc dù dư luận đã góp nhiều ý mang tính xây dựng, nên xem xét việc dựng các tượng đài hoành tráng, các dự án phim ảnh hàng chục tỉ đồng, một số tỉnh, thành hoặc vẫn âm thầm, hoặc vẫn rộn ràng tiến hành các dự án...

Trẻ em VN không có lỗi khi thích Barbie hay Người nhện! Cân đối, cân bằng các "thị phần" văn hóa, đạt được sự hài hòa trong đời sống văn hóa cần sự tính toán thấu đáo, bình tĩnh, đầu óc cởi mở, cũng như sự cân nhắc của người lớn...

Theo LĐ