Bất cứ cha mẹ nào khi chứng kiến cảnh con ho, chảy mũi, nôn trớ do ho nhiều cũng đau lòng và mong con mình nhanh chóng khỏi bệnh. Chỉ vì thương con "sai cách", nhiều ông bố bà mẹ đã không ngần ngại chạy ra hiệu thuốc tây kể bệnh để dược sĩ bán về cho con uống mà không hề nghĩ đến tác dụng phụ của kháng sinh lên con trẻ.

Khi phụ huynh đưa con đến khám tại các phòng mạch tư, cũng không ít những trường hợp các bé chỉ bị ho - sổ mũi hay viêm đường hô hấp nhẹ nhưng bác sĩ muốn cho bệnh nhân mau khỏe đã kê cho bé những toa thuốc kháng sinh liều cao dạng tiêm hoặc uống mà đôi khi thể trạng và cân nặng của bé không đủ để đáp ứng.

Hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh

Loạn khuẩn đường ruột: 

Khi trẻ em hoặc kể cả người lớn uống nhiều kháng sinh trong một thời gian dài sẽ làm cho đường tiêu hóa bị rối loạn vi khuẩn, tình trạng này đưa đến hai trường hợp: tiêu chảy hoặc táo bón. Rất nhiều các bé sau một thời gian bị viêm phổi, viêm phế quản hoặc ho lại mắc thêm bệnh suy dinh dưỡng do kháng sinh tiêu diệt các vi khuẩn có lợi ở đường tiêu hóa của trẻ, gây rối loạn tiêu hóa, không hấp thu được chất dinh dưỡng. 

Trong trường hợp trẻ bị rối loạn tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh, đa số các phụ huynh thường tự điều trị tiêu chảy cho trẻ bằng các loại men tiêu hóa như Antibio, Lactomin plus, Lacta fort... mà không chú ý đến việc dùng các loại men này, qua một thời gian dài các bé sẽ bị lệ thuộc vào thuốc, có thuốc mới có thể hấp thu được thức ăn.

Bên cạnh đó, đối với các trường hợp bé bị táo bón do kháng sinh, các bà mẹ không đưa đi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để điều trị mà tự thụt hậu môn cho con bằng mật ong, vaserline hay các loại thuốc có bán sẵn ở các nhà. Khi trẻ không thể tự đi tiêu mà phải dùng các dụng cụ bên ngoài tác động vào, qua một thời gian cơ vòng và nhu động ruột của trẻ sẽ mất đi phản xạ buồn đi tiêu. Trẻ sẽ phải phụ thuộc vào thuốc và dụng cụ thụt.

Đối với những trẻ bị bệnh do nhiễm khuẩn mới cần điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, khi trẻ sốt thông thường do mọc răng hay thời tiết thay đổi... các bà mẹ vẫn vô tư mua kháng sinh ở tiệm thuốc tây về cho con uống. Việc này đã đưa lại những hậu quả khá nghiêm trọng đối với sức khỏe của trẻ và không ít những trường hợp trẻ phải nhập viện cấp cứu.

Dị ứng

Dị ứng với kháng sinh thường làm cho trẻ nổi mẩn đỏ khắp người, miệng phù, chân tay mất cảm giác phải cấp cứu.

Ngộ độc

Một số trường hợp trẻ bị sốc phản vệ do dùng kháng sinh rất dễ gây tử vong. Nhiều trường hợp ngộ độc thuốc kháng sinh gây có thể gây ra những tác hại sau:

- Tiêu chảy, nôn mửa.

- Tổn thương chức năng gan, suy gan khi ngộc độc các loại kháng sinh như tetracyclin, rifampin, novobiocin, sulfonamide.

- Tổn thương chức năng thận, suy thận cấp khi ngộc độc các loại kháng sinh như cephalosporin, aminoglycoside, polymycin, sulfonamide.

- Rối loạn thần kinh, chóng mặt, rối loạn cảm giác da khi ngộ độc aminoglycoside, viêm đa dây thần kinh đố khi ngộ độc isoniazide.

- Rối loạn các tế bào máu khi ngộ độc chloramphenicol, sulfonamide.

Lờn thuốc

Trẻ có thể trả bệnh trong một thời gian dài hoặc tái đi tái lại nhiều lần phải dùng kháng sinh, gây lờn thuốc và phải tăng liều. Lúc đó, thuốc chẳng những không trị được bệnh mà còn tàn phá các vi khuẩn cộng sinh có lợi cho cơ thể làm bé viêm miệng lưỡi, nổi nhiệt, rối loạn tiêu hóa và mắc một số các bệnh khác.

Đối với những bệnh cảm cúm do siêu vi hoặc viêm mũi viêm họng chưa có biến chứng, kháng sinh không những không có tác dụng trị khỏi bệnh mà còn gây kháng thuốc làm tình trạng trầm trọng hơn. Kháng sinh làm giảm sức đề kháng của hệ tiêu hóa, làm cho các bé ăn uống kém và mắc các bệnh tiêu hóa khác dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng.

Dùng thuốc kháng sinh đúng cách

Trước tiên, khi thấy trẻ bị ho hoặc cảm sốt các bậc phụ huynh không nên tự ý mua kháng sinh ở tiệm thuốc tây về cho trẻ uống. Đối với các trường hợp này, chỉ nên hạ sốt bằng các phương pháp tự nhiên như lau mát, mặc quần áo thông thoáng dễ rút mồ hôi, cho trẻ uống nhiều nước. Các loại thuốc ho được bào chế từ thảo dược an toàn cho trẻ có thể dùng trong trường hợp này. Phụ huynh có thể dùng nước muối sinh lý NaCl 9% để làm sạch mũi cho trẻ, giúp cho đường hô hấp được thông thoáng.

Khi đưa trẻ đi khám bác sĩ và được chỉ định thuốc, phụ huynh cũng nên bình tĩnh để hỏi chuyện với bác sĩ về toa thuốc của bé. "Trong toa này loại thuốc nào là kháng sinh và loại nào không phải là kháng sinh?". Trong trường hợp bé đã từng dị ứng với thuốc nào hoặc với chất hóa học nào thì phụ huynh cần ghi nhớ để trình bày lại, bác sĩ có thể lựa chọn một loại thuốc khác cùng tác dụng nhưng không gây dị ứng cho trẻ.

Đối với những bệnh thật sự cần dùng kháng sinh, phụ huynh nên cho con uống đầy đủ theo toa mà bác sĩ đã chỉ định: đúng liều lượng và thời gian. Sau khi uống hết toa thuốc, phụ huynh cần đưa con đi tái khám đúng hẹn. Không nên khi uống thuốc được vài ngày, thấy bé không còn đau họng nữa phụ huynh tự động ngưng thuốc hoặc đến hẹn không tái khám. Bởi vì mặc dù các biểu hiện như ho, sưng họng, sốt... trên cơ thể trẻ đã giảm những các vi khuẩn vẫn còn, vì thế nên cho trẻ uống đủ liều và đủ thời gian đã được chỉ định để tiêu diệt khuẩn để tránh cho bệnh tái phát và trẻ phải sử dụng thêm nhiều lần thuốc kháng sinh về sau.

Theo Diệu Phương / Webtretho