Ngoài các nhà phân phối chính thức, thực phẩm dinh dưỡng cho trẻ hiện có nhiều nguồn từ xách tay đến nhập lậu, hàng biếu tặng.
Mơ hồ nguồn gốc, chất lượng
Hiện, có nhiều cửa hàng chuyên bán thực phẩm dinh dưỡng (TPDD) ngoại nhập với đủ chủng loại, phần lớn là hàng từ các nước châu Âu. Chủ cửa hàng TPDD trên đường Võ Văn Tần, Q.3, TP.HCM cho biết, cửa hàng có nhiều sản phẩm từ sữa dê với đủ loại nhãn hiệu, nguồn gốc xuất xứ: Nga, Pháp, Hà Lan, Úc, New Zealand... Tại đây còn có sữa non Fenioux Colostrum nhập từ Pháp, có thể dùng cho trẻ từ sơ sinh. Tương tự, nhiều cửa hàng khác có cả ruốc cá hồi, nước mắm, dầu ăn, bánh kẹo dinh dưỡng... dành riêng cho trẻ nhập từ Nhật Bản, Hàn Quốc. Giá TPDD khá cao, từ 80.000 - 250.000đ/sản phẩm.
Khi mua thực phẩm dinh dưỡng cho trẻ cần chọn sản phẩm có đầy đủ tên, địa chỉ đơn vị sản xuất, nhập khẩu, phân phối...
Tại TP.HCM, đường Nguyễn Thông, Nguyễn Đình Chiểu (Q.3); Lê Quang Định, Nguyễn Kiệm (Q.Gò Vấp)..., bày bán đủ các loại phô mai, váng sữa, sữa chua, bánh kẹo... được giới thiệu là "hàng ngoại nhập". Mặt hàng sữa nước không chỉ có sản phẩm của các thương hiệu quen thuộc, người bán còn chào "hàng mới" với nhãn hiệu khá lạ, như: Gippy, Smart milk, Full Cream... dạng hộp 1 lít, 250ml giá từ 35.000 - 60.000đ/hộp. Ngoài ra còn có váng sữa, phô mai, sữa chua các hiệu Mont Blanc, Zott monte drink, Zott Milch Geister... được giới thiệu là hàng Pháp, Đức, Ba Lan; giá 25.000 - 45.000đ/sản phẩm. Trên bao bì sản phẩm toàn chữ nước ngoài, không hề có nhãn phụ tiếng Việt. Đưa chúng tôi xem bột ngũ cốc Nestle dạng hộp thiếc, nhân viên cửa hàng U. (Nguyễn Thông, Q.3), giới thiệu: "Cùng nhãn hiệu nhưng hàng trong nước chỉ có dạng hộp giấy, đây là hàng sản xuất bên Pháp, giá 170.000đ/hộp 400g, chất lượng tốt hơn". Tương tự, nhân viên này còn giới thiệu sữa bột Physiolac "xách tay từ Pháp" 565.000đ/hộp 900g và nói thêm: "Dù Physiolac phân phối chính thức giá rẻ hơn 40.000đ/hộp, nhưng nhiều khách vẫn chuộng hàng này". Ensure nước ngoài loại hương vani trong nước 45.000đ/chai còn có Ensure dâu, Ensure ca cao... được giới thiệu là "hàng sản xuất bên Mỹ, uống ngon hơn", giá 50.000đ/hộp.
Ngoài bán trực tiếp, nhiều người còn tranh thủ các diễn đàn mạng, chào bán đủ loại vitamin, thực phẩm bổ sung, xi rô cho trẻ biếng ăn... Thực tế cho thấy, không ít bà mẹ tin tưởng chọn nguồn thực phẩm xách tay này cho trẻ dùng với suy nghĩ "giá cao một chút nhưng hàng chất lượng".
Khó đảm bảo chất lượng
Các bà mẹ thường tin vào TPDD ngoại nhập vì "các nước tiên tiến luôn kiểm soát chất lượng sản phẩm nghiêm ngặt". Họ sẵn sàng chi nhiều tiền hơn để mua TPDD ngoại. Tuy nhiên, hầu hết các hãng sản xuất, công ty nhập khẩu, phân phối TPDD cho trẻ tại Việt Nam đều khuyến cáo khách hàng chỉ nên mua những sản phẩm đã được nhà sản xuất xác nhận là hàng chính hãng và được nhập khẩu chính thức; không mua TPDD nhập lậu không được kiểm soát về nguồn gốc, chất lượng. Nếu có nghi ngờ về sản phẩm, người tiêu dùng có thể gọi điện đến đường dây nóng của công ty để kiểm tra thông tin sản phẩm.
BS Lê Thị Kim Quý, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM cho biết: "TPDD xách tay, trôi nổi không ai dám đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm vì không qua kiểm soát. Chất lượng sản phẩm tùy thuộc nhiều vào điều kiện bảo quản, vận chuyển. Sữa và các sản phẩm từ sữa về nguyên tắc phải được bảo quản ở nhiệt độ dưới 250C. Các nguồn hàng trôi nổi khó đảm bảo được yêu cầu này. Trẻ sử dụng sản phẩm như vậy có nguy cơ bị tiêu chảy, nôn ói, nặng hơn là ngộ độc và những vấn đề bệnh lý khác".
Đại diện Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM cho biết, ngoài bánh kẹo, phô mai, nước ngọt không rõ nguồn gốc, từ đầu năm đến nay đơn vị này đã thu giữ hàng chục ngàn sản phẩm, chỉ tính riêng sữa nước Ensure, các đội đã tịch thu gần 15.000 chai qua 24 vụ kiểm tra.
Theo PNOL