Thị trường sách trong nước gần đây có dấu hiệu khác thường. Dù kinh tế gặp nhiều khó khăn, các đơn vị xuất bản lao đao nhưng các loại sách Trung Quốc, nhất là sách thiếu nhi vẫn bán được. Và còn điều gì khác nữa đang xảy ra với thị trường sách hiện nay?

Sách văn học Trung Quốc tràn ngập các nhà sách.

Sách thiếu nhi chiếm lĩnh
Vào bất cứ một nhà sách nào, dù quy mô nhỏ hay lớn, vị trí ưu tiên nhất, chiếm diện tích lớn nhất vẫn là khu vực dành cho sách thiếu nhi. Tại nhà sách Tân Định, sách thiếu nhi được "ở riêng" 1 tầng lầu, nhà sách Phương Nam (Phú Thọ) thì khu sách thiếu nhi chiếm hơn 1/3.

Sách thiếu nhi là loại sách có số sách bán ra lớn, doanh thu liên tục tăng trưởng một cách ổn định. Vì vậy, đây là mảng sách của làng sách hiện nay. Có thể phân ra làm 2 loại là sách giáo dục và sách văn học, giải trí. Ở mảng giáo dục, gồm sách dạy trẻ mẫu giáo với các bài học lễ phép, sách thiếu nhi dạy nhận biết cơ bản về tự nhiên, khoa học... Mảng sách văn học, giải trí tập trung nhiều nhất vẫn là các loại truyện tranh, chủ yếu của các tác giả nổi tiếng trong và ngoài nước. Trong danh mục 10 đầu sách bán chạy nhất trong năm 2012, truyện tranh thiếu nhi chiếm đến 1/3.

Giải thích lý do sách thiếu nhi có sức mua cao vượt các loại sách khác, bà Nguyễn Thị Mỹ Loan, Phó Tổng Giám đốc Công ty Fahasa, cho biết: "Vì sách thiếu nhi thường có giá thấp và tâm lý của các bậc phụ huynh ít khi cân nhắc nhiều trong việc chi tiêu, đầu tư cho con trẻ".

Chính vì thế, sách thiếu nhi cũng trở thành mảng sách được các đơn vị làm sách chú ý đầu tư. Ngoài các đơn vị chuyên làm sách thiếu nhi từ trước đến nay như Kim Đồng, Trẻ, Đông A, Đinh Tị... thì hiện nay, gần như toàn bộ các NXB, công ty sách đều có tham gia làm sách thiếu nhi. Tuy nhiên, cũng theo bà Loan, sách thiếu nhi nên có sự phân chia nội dung phù hợp với từng lứa tuổi để tránh tình trạng trẻ em lại đọc nhầm sách người lớn như hiện nay.

Thời gian qua, các đơn vị làm sách thiếu nhi trong nước đã mạnh dạn tung ra các loại sách có các yếu tố như vấn đề chủ quyền, văn hóa. Tiêu biểu như Công ty Phan Thị với các ấn phẩm như bộ truyện tranh Thần đồng Đất Việt chủ đề Hoàng Sa - Trường Sa, bộ Mi và Nô dành cho trẻ em mẫu giáo, lớp 1, 2 với các bài học bổ ích hoàn toàn có thể thay thế các sản phẩm cùng loại của Trung Quốc (TQ). NXB Kim Đồng có hàng loạt đầu sách hay như Lịch sử VN bằng tranh, Truyện cổ tích hay nhất, Truyện dân gian hay nhất... NXB Trẻ đang chuẩn bị tung ra bộ tuyển tập các tác phẩm thiếu nhi đoạt giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam trước đây...

Sách Trung Quốc tràn ngập
Nếu trước đây, mảng sách văn học Anh, Mỹ chiếm ưu thế thì từ năm 2011 đến nay, sách văn học TQ đang chiếm thế thượng phong trên thị trường sách văn học trong nước. Điều đáng nói là lượng sách TQ xuất hiện nhiều quá nhiều. Ghé vào một nhà sách của hệ thống nhà sách Nguyễn Văn Cừ, phần sách văn học dịch thì sách TQ chiếm hơn một nửa diện tích. Ở các hệ thống phát hành khác, tình hình cũng tương tự.

Điều đáng nói, sách TQ tuy chiếm ưu thế về số lượng nhưng nội dung bị đánh giá hay lặp lại nhau. Lấy điển hình như dòng sách "mẹ chồng nàng dâu" có hàng loạt các tựa sách nhưng đều cùng một môtip như nhau. Trong năm 2012, nhiều cơ quan truyền thông đã lên tiếng cảnh báo về dòng sách "ngôn tình" TQ nhắm vào bạn đọc tuổi mới lớn. Điều gây bức xúc là dù đề cập đến các vấn đề nóng như tình dục tuổi mới lớn, đồng tính, tình yêu tay ba, tay tư... nhưng cách thể hiện của những tác phẩm này đều rất thô thiển, tự nhiên chủ nghĩa đến mức sống sượng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tư duy của bạn đọc. Mảng sách thiếu nhi với doanh thu cao cũng tràn ngập sách TQ với các nét vẽ na ná nhau, thậm chí còn xuất hiện nhiều sai sót về vấn đề chủ quyền gây xôn xao dư luận vừa qua.

Lý do sự lan tràn của sách văn học TQ có nhiều ý kiến, chẳng hạn như sự tương đồng về văn hóa, xã hội giúp người đọc dễ tiếp nhận. Tuy nhiên thực tế theo người phụ trách bản quyền một đơn vị làm sách lớn thì vấn đề nằm ở chỗ sách TQ, trừ những tác phẩm đặc biệt thì hầu như có giá bản quyền rất rẻ, một số tác phẩm gần như cho không. Chính vì thế, lợi nhuận làm sách TQ rất cao, dù bán kém cũng khó lỗ, kết quả nhiều đơn vị xuất bản đã đổ xô vào làm sách từ TQ. Tuy nhiên, theo nhận định từ phía các đơn vị phát hành, bạn đọc đang có xu hướng dần tẩy chay các loại sách này do nội dung lập lại gây nhàm chán.

Theo SGGP