Sự cố 130 phụ huynh Trường mầm non (MN) Sơn Ca 5 (P.Tân Chánh Hiệp, Q.12, TP.HCM) túc trực từ đêm 21 cho đến sáng 22/7, chen lấn xô đẩy đến mức sập cả cổng trường để lọt vào "tốp" 25 (đơn được phát) khiến dư luận bàng hoàng vì "đi học sao khổ thế!".

Đây là hệ quả của tình trạng thiếu trường MN công lập không chỉ riêng Q.12 mà còn ở nhiều quận, huyện khác. Và lời cảnh báo quá tải chưa dừng lại ở bậc MN.

"Bể" kế hoạch
Với ưu thế cơ sở vật chất chuẩn quốc gia, Trường MN 19/5 (trực thuộc Sở GD - ĐT TP.HCM) lại càng được nhiều PHHS quan tâm. Chỉ tiêu đầu năm trường đặt ra bình quân mỗi lớp chỉ 47 em, nhưng cuối cùng cũng bị "bể kế hoạch", tuyển sinh vượt chỉ tiêu 30 - 40 em so với năm trước. Riêng trẻ ba tuổi "heo vàng" đã chiếm năm lớp, sĩ số hơn 50 em cho mỗi lớp.

Học sinh lớp Mầm 4 Trường mầm non 19/5 (Q.1, TP.HCM) - Ảnh: Phùng Huy

Nằm ngay trung tâm TP nhưng Q.4 vẫn còn một phường chưa có trường MN công lập. Do vậy, Trường MN 2, Q.4 nhỏ nhắn phải "gồng gánh" HS cho cả hai phường. Năm nay, trường ưu tiên nhận hết trẻ năm tuổi của P.1, P.2, điều này đồng nghĩa với cơ hội đi học của trẻ ba, bốn tuổi sẽ càng thấp. Nhưng hai lớp "heo vàng" ba tuổi chiếm 1/4 sức chứa của trường. Nhu cầu xin vào học công lập cao nhưng khả năng thu nhận của trường không thể đáp ứng. Ban giám hiệu nhà trường cho biết: giảm số lớp nhưng không thể giảm sĩ số HS. Nếu trước đây một lớp có khoảng 20 - 30 em thì giờ phải tăng lên 40 em, thậm chí 50 em/lớp.

Càng xa trung tâm TP, trường MN công lập càng ít. Trường MN Phong Lan, Q.Bình Tân là trường MN công lập duy nhất cho cả ba phường Bình Hưng Hòa, Bình Hưng Hòa A và Bình Trị Đông. Với tám phòng học nhưng nhà trường linh động thu nhận đến 10 lớp, trong đó bố trí hai lớp học một buổi (trẻ học từ sáng đến 11 giờ trưa hoặc từ 12 giờ trưa đến buổi chiều) để đáp ứng nhu cầu của PHHS. Tuyển sinh năm nay, chỉ trong vòng 15 phút là trường bán hết đơn cho PHHS.

Bà Nguyễn Thị Kim Thanh - Trưởng phòng Giáo dục MN, Sở GD - ĐT TP.HCM lo lắng: TP.HCM hiện có 15 phường, xã của Q.4, Tân Phú, Bình Tân, Gò Vấp, Thủ Đức, Phú Nhuận còn "trắng" trường MN công lập. Trong đó, hai quận Tân Phú, Gò Vấp có đến ba phường; Q.Thủ Đức, Bình Tân còn hai phường không có trường MN công lập do việc tách phường, tách quận. Ở những khu vực này, sức ép lên các trường công lập thật sự lớn vì chỗ học ít hơn rất nhiều so với nhu cầu gửi con của PHHS.

Những trường MN tư thục có học phí trên 1,5 triệu đồng/tháng có thể yên tâm về chất lượng nuôi dạy nhưng số này không nhiều. Trong khi đó, hầu hết dân cư ở những vùng đô thị hóa đều là lao động nghèo, chỉ có khả năng gửi con ở trường tư thục có học phí 200.000 - 300.000đ/tháng. Cửa vào trường công "chật hẹp", PHHS chỉ còn nước gửi con cho những nhóm trẻ gia đình, nơi mà phần lớn cơ sở vật chất chật chội, chất lượng chăm sóc chưa đảm bảo.

Cần phương thức tuyển hợp lý
Dự đoán trước tình hình bùng nổ sĩ số HS "heo vàng" nên từ tháng 5/2010, lãnh đạo Sở GD-ĐT TP đã chỉ đạo các trường MN phải bán đơn và nhận hồ sơ xin học một cách rộng rãi cho tất cả những phụ huynh (PH) có nhu cầu, sau đó sẽ xét hồ sơ để tuyển. Tuy nhiên, chỉ đạo của ngành đã không đến được tất cả các trường. Phát hoảng trước sức ép kinh khủng của PHHS, Trường MN Sơn Ca 5, Q.12 phải cho PHHS bốc thăm may rủi(!?). Cách làm này thiếu trách nhiệm và đã đẩy cái khó về phía PH! Bà Trịnh Thị Mỹ Lan - Chủ tịch UBND P.Tân Chánh Hiệp, Q.12 cũng không đồng tình: "Trường có Hội đồng tuyển sinh. Đúng ra cứ nhận hết đơn vào rồi xem xét và công khai kết quả. Khi ấy, người dân dẫu không toại nguyện cũng không ấm ức".

Cũng quá tải nhưng Trường MN Hoa Lư (Q.1) đã có phương thức tuyển sinh khiến PHHS "tâm phục, khẩu phục". Năm nay trường chỉ tuyển 80 cháu nhưng số đơn bán ra và nhận vào là không giới hạn. Thời hạn bán đơn trong 10 ngày (từ 15- 25/6). Có tổng cộng 220 đơn bán ra và 220 hồ sơ xin học thu vào. Sau khi nhận hồ sơ, trường đã lập bảng kê với tất cả các điều kiện như hộ khẩu, có anh chị học tại trường, con cháu của ai - làm việc tại đâu, chứng nhận nơi công tác của cha và mẹ... rồi cùng lãnh đạo Phòng GD quận thống nhất danh sách các cháu được tuyển theo nguyên tắc: tuyển xong hết đối tượng trong tuyến mới giải quyết đến ngoài tuyến. Danh sách dự tuyển kèm theo các điều kiện ưu tiên cũng như danh sách trúng tuyển đều công khai, nhờ đó trường đã hóa giải phần nào tâm lý căng thẳng của PHHS.

Quá tải gần và nỗi lo xa
Trẻ sinh năm "heo vàng" chỉ là giọt nước làm tràn sự quá tải ở hệ thống MN công lập. Theo bà Nguyễn Thị Kim Thanh, tốc độ xây dựng trường lớp rất chậm, trong đó phải nói rõ thủ tục là khâu chậm nhất, có trường tính từ đầu quá trình duyệt dự án và làm thiết kế, lo thủ tục và xây dựng, tới nay đã xấp xỉ... 10 năm vẫn chưa xong.

TP có khoảng 700 trường MN, trong đó chỉ có hơn 300 trường công lập, tỷ lệ bé học ở các trường này chỉ chiếm khoảng 53%, tất yếu sẽ có sự căng thẳng vì khoảng cách giữa học phí công lập và tư thục quá cách biệt. "Chúng tôi sẽ có quy định nghiêm ngặt hơn về quy trình nhận trẻ mới, sao cho nhà trường không bị áp lực và PH cũng không phải vất vả xếp hàng từ nửa đêm, đặc biệt sẽ có thông báo công khai minh bạch hơn để không phát sinh tiêu cực", bà Kim Thanh hứa.

Nhiều người quan ngại cho hậu quá tải "heo vàng". Hai năm nữa, đến khi các cháu vào lớp Lá - tuổi buộc phải phổ cập, các trường không được quyền từ chối các cháu - sẽ là chuyện lớn. Đến khi các cháu vào lớp 1 chuyện sẽ còn lớn hơn! Ở MN, các trường có thể "co" các lớp Mầm, Chồi để ưu tiên nhận các cháu lớp Lá, nhưng ở tiểu học thì không thể "co" HS các lớp 2, 3, 4, 5 (đang theo học) để nhận HS lớp Một. Thời buổi này cũng không thể tổ chức học "ca 3", còn học một buổi thì buổi còn lại PH gửi các cháu ở đâu, giáo viên tìm đâu cho đủ? Tăng sĩ số thì ảnh hưởng chất lượng giáo dục! Chưa kể, khi xin học gặp nhiều khó khăn, nhiều gia đình nghèo sẽ sẵn sàng cho con nghỉ học.

Giáo dục cần phải có chiến lược 10 năm. Bởi thế, những nhà hoạch định chiến lược và những người có trách nhiệm cần phải thấy vấn đề này và phải có sự chuẩn bị ngay từ bây giờ, nếu không đến năm 2012, 2013 sẽ không tài nào giải quyết được!

Theo Báo Phụ Nữ